Dziewiętnaście ulic, prawie tysiąc mieszkańców, jeden barokowy kościół z cudownym obrazem Matki Boskiej, kaplica na miejscu XV-wiecznego drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Małgorzaty, cmentarz, pomnik Jana Wnęka, placówka prowadzona przez Fundację DEMOS, dom Dębickich Sióstr Służebniczek Maryi Niepokalanej, remiza strażacka, szkoła. To najkrótsza charakterystyka Odporyszowa, małopolskiej wsi z powiatu tarnowskiego, położonej w gminie Żabno.
Właśnie tutaj żył i tworzył Jan Wnęk. Znakomity rzeźbiarz, utalentowany artysta, wielki wizjoner i niepokorny marzyciel. W historii Odporyszowa, a przede wszystkim w historii lotnictwa, zapisał się jako ten, który – niczym mitologiczny Ikar – z powodzeniem wykonał pionierskie szybowcowe ślizgi na specjalnie skonstruowanych „lotach”. W Odporyszowie, gdzie dziś znajduje się Muzeum Jana Wnęka, a także szkoła podstawowa jego imienia, mówią o nim, że „pozazdrościł ptakom”. Rzeczywiście, kierowany śmiałym marzeniem, Wnęk zbudował skrzydła z drewna jesionowego, płótna nasączonego olejem rzepakowym i rzemieni. Przytwierdzony do tej konstrukcji, mając za miejsce startu szczyt wieży kościelnej, szybował w powietrzu nawet na odległość 3000 metrów. Dobrze udokumentowany jest zaledwie pierwszy lot Wnęka z 1866 roku, w dzień Zesłania Ducha Świętego. 25 lat przed Otto Lilenthalem, powszechnie uznanym za pierwszego lotnika w historii świata, Wnęk pokonywał ślizgami powietrznymi kilkunastometrowe odległości. Ostatni lot miał miejsce 1 czerwca 1869 roku. Dwa miesiące później Wnęk zmarł.
Jan Wnęk to postać zawisła między historią a legendą, między faktem a mitem. W Odporyszowie wszyscy słyszeli o nim, o jego lotach z wieży kościelnej, rzeźbach i wynalazkach. Słyszeli, choć mówią o tym niepewnie, bez przekonania, że ta historia zasługuje na powszechną uwagę. Właśnie dlatego postanowiliśmy wydobyć postać Jana Wnęka z mroku zapomnienia, sprawdzić wiarygodność jego dokonań, a także spowodować, by Wnęk stał się zwornikiem tożsamości mieszkańców Odporyszowa. Przeprowadziliśmy w tym celu szereg specjalistycznych rozmów, m. in. z dyrektorem Muzeum Lotnictwa w Krakowie, sprawdziliśmy zapisy w parafialnych archiwach i sięgnęliśmy do pamięci najstarszych najstarszych mieszkańców Odporyszowa. W 2010 roku opublikowaliśmy wyniki naszych prac w albumie pt. „Jan Wnęk. Między niebem a ziemią”. Jesteśmy przekonani, że warto kontynuować walkę o przywrócenie Wnękowi właściwego miejsca w historii światowego lotnictwa.
Projekt o nazwie „Nasze dziedzictwo – Jan Wnęk, lotnik z Odporyszowa” był współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu – Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Kontynuacja projektu rozpoczyna się wiosną 2015 r. w partnerskiej współpracy z Kraków Airport i Przedsiębiorstwem Państwowym „Porty Lotnicze”.